Bazı sanatçılar hak ettikleri değeri hayattayken göremiyor maalesef. Rus fotoğrafçı Masha Ivashintsova da bu talihsiz sanatçılardan biri. Hayatının büyük kısmını Çarlık Rusya’sının başkenti Saint Petersburg’da geçiren Masha, 60’lı ve 80’li yıllar arasında şehirdeki yaşantıya ve özellikle avamın sıkıntılarına dair binlerce fotoğraf çekti. Ancak, nedendir bilinmez, fotoğraflarının büyük çoğunluğunu tab ettirmedi ve ailesi de dahil kimseye göstermedi. Ta ki günümüze değin. Masha’nın kızı Asya Ivashintsova-Melkumyan, ölümünden yıllar sonra bazı hatıralar bulmak ümidiyle annesinin eşyalarını karıştırırken yaklaşık 30 bin negatiften oluşan bir fotoğraf koleksiyonu buldu. Bulduğu negatifleri heyecanla bastırmaya başlayan Asya, gördükleri karşısında şaşkına döndü; zira annesi, dönemin Sovyetler Birliği’nin özeti mahiyetinde, birbirinden güzel fotoğraflar çekmiş ve bunları kimseyle paylaşmamıştı.
Asya, yaşadıklarını şöyle anlatıyor: ”Annemin uzun yıllar fotoğrafla ilgilendiğini biliyordum elbette ama tam olarak neler yaptığını bilmiyordum. Çalışmalarından kimseye bahsetmezdi, fotoğraflarını en yakınlarına dahi doğru dürüst göstermezdi. Biriktirdiği negatifleri Saint Petersburg’daki evimizin tavan arasında saklar ve onlara ulaşmamızı kesinlikle istemezdi. Annem 2000 yılında hayatını kaybettikten sonra da fotoğraflar o tavan arasında kaldı. Yakın bir zamanda oradaki eşyaları karıştırırken binlerce negatif buldum ve birkaç fotoğraf bastırınca çok özel bir şeyle karşı karşıya olduğumu anladım.”
Masha, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği döneminde doğmuş ve ülkesindeki yönetimin ”tek tip insan” yetiştirme politikalarının kurbanı olmuştu aslında. Dünyaya bakışı ve fikriyatı sebebiyle dönemin baskıcı komünist rejimiyle sıkıntılı bir ilişkiye sahip olan Masha, devlet makamlarının kararı gereği, ıslah edilmek üzere bir akıl hastanesine yatırılmıştı. Burada kendisine uygulanan ”tedavi” neticesinde toplumla ilişkileri zayıf, agresif ve melankolik biri haline gelen genç kadın, belki de kaçışı fotoğraf çekmekte bulmuştu. Masha’nın içinden geçtiği bu zorlu sürecin izlerine çektiği fotoğraflarda da rastlamak mümkün.
İŞTE MASHA IVASHINSTSOVA’NIN KADRAJINDAN BAZI FOTOĞRAFLAR…
Leningrad, SSCB, 1977
Leningrad, USSR, 1978
Kızı Asya, Leningrad, USSR, 1980
Vologda’da iki kız, USSR, 1979
Leningrad’da Stalin’in yıkılmış bir heykeli, USSR, 1978
Melvar Melkumyan, Moskova, USSR, 1979
Melvar Melkumyan ve Mahsa’nın tek kızı Asya, Moskova, SSCB, 1976
Dilbilimci Melvar Melkumyan, Leningrad, SSCB, 1976
Neva Nehri, Leningrad, 1979
Petersburg sokağından insan portresi, 1976
Tiflis’te bir aile, 1989
Leningrad, USSR, 1976
Çocuklar, 1979
Rusya’da sevimli çocuklar, 1976
Masha Ivashintsova ve sevgilisi, fotoğrafçı Boris Smelov, Leningrad, SSCB, 1974
Leningrad, USSR, 1978
Leningrad, USSR, 1991
Nevsky Prospekt, Leningrad, USSR, 1975
Sovyet şair ve çevirmen Arseny Tarkovsky, Leningrad, USSR, 1981
Hazırlayan: Furkan Tutar
Çeviri: İsmail Çağılcı
Kaynak: BoredPanda, Masha Ivashintsova
